Projekt dotyczy fragmentów kart pergaminowych użytych w oprawie starodruku, należącego do księgozbioru Samuela Meienreisa – XVI-wiecznego bibliofila i teologa z Elbląga. Badania historycznojęzykowe i paleograficzne wskazują, że odnalezione scyzury pochodzą z tego samego XI-wiecznego psałterza anglosaskiego, co cztery inne fragmenty, rozproszone w bibliotekach europejskich. Projekt zakłada wszechstronną analizę porównawczą wszystkich fragmentów z wykorzystaniem nieinwazyjnych i nieniszczących analiz materiałowych, której celem jest weryfikacja hipotezy dotyczącej źródeł i proweniencji pierwotnego kodeksu. Drugim celem projektu jest cyfrowa rekonstrukcja pełnych kart, na podstawie zachowanych fragmentów i przesłanek zewnętrznych (m. in. danych z innych psałterzy pochodzących z tego samego okresu i kręgu językowo-kulturowego). Projekt prowadzony […]
Projekt ALINA poświęcony jest próbie zastosowania sztucznej inteligencji do opracowania algorytmów przeliczania wyników dla pośrednich badań zabytkowych rękopisów przeprowadzonych zaawansowanymi metodami spektralnymi. Celem jest zbadanie możliwości rozróżnienia atramentów na podstawie ich składu pierwiastkowego zakodowanego w specjalnych papierkach wskaźnikowych. Znajomość materiałów źródłowych oparta na autentycznych tekstach historycznych jest kluczowa dla zrozumienia naszej kultury. Archiwa, biblioteki i muzea przechowują cenne rękopisy zawierające atramenty, które niemal wszystkie powstały w wyniku połączenia rozpuszczalnych związków żelaza i garbników roślinnych. Bogatym źródłem garbników często były galasówki, czyli patologiczne narośla powstające na liściach dębu po złożeniu jaj przez osę galasową. Atramenty żelazowo-galusowe dominowały wśród materiałów piśmiennych niemal […]
Szanowni Państwo, Kontynuujemy cykl wpisów poświęcony pracy z rękopisami z punktu widzenia różnych profesji. Zapraszamy do przeczytania wywiadu z dr hab. Barbarą Wagner, prof. UW z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. RĘKOPISY OKIEM… CHEMIKA – W jaki sposób rozpoczęła się Pani praca przy rękopisach? Czy był to świadomy wybór czy przypadek? – Praca przy rękopisach to był dla mnie świadomy wybór – w każdym razie tak mi się wtedy wydawało. Studiowałam na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Warszawie i realizowałam specjalizację z konserwacją obiektów na podłożu papierowym, czyli również rękopisów. Obiekt dyplomowy przywiozłam z klasztoru ojców Paulinów […]
Głównym celem prowadzonych badań jest dopracowanie metody dekodowania informacji o atramentach żelazowo-galusowych przeniesionej do wskaźników nasączonych 4,7-Diphenylo-1,10-fenantroliną (Bphen), które wykorzystywane są od kilkunastu lat przez konserwatorów. W 2005 roku holenderski chemik J.G. Neevel zaproponował nowy sposób diagnozowania stanu rękopisów polegający na wprowadzeniu specyficznych wskaźników, których zmiana barwy może być dla konserwatorów wyraźną wizualną informacją o zagrożeniu trwałości rękopisów. Brak zmiany zabarwienia wskaźnika interpretowany jest jako przesłanka do wnioskowania o długoterminowej stabilności obiektu. Ze względu na intuicyjność odczytywania wyniku pomiaru oraz ogólną łatwość stosowania tego rodzaju testów są powszechnie wykorzystywane podczas prac konserwatorskich. Zgromadzone na przestrzeni ostatnich lat obserwacje wskazują na […]