Psałterz N: analiza fragmentów kart pergaminowych z kolekcji Bibliotheca Meienreisiana

Projekt dotyczy fragmentów kart pergaminowych użytych w oprawach starodruków, należących do księgozbioru Samuela Meienreisa – XVI-wiecznego bibliofila i teologa z Elbląga. Badania historycznojęzykowe i paleograficzne wskazują, że odnalezione fragmenty pochodzą z tego samego XI-wiecznego psałterza anglosaskiego, co cztery inne, rozproszone w bibliotekach europejskich. Projekt zakłada wszechstronną analizę porównawczą wszystkich fragmentów z wykorzystaniem nieinwazyjnych i nieniszczących analiz materiałowych, której celem jest weryfikacja hipotezy dotyczącej źródeł i proweniencji pierwotnego kodeksu. Drugim celem projektu jest cyfrowa rekonstrukcja pełnych kart, na podstawie zachowanych fragmentów i przesłanek zewnętrznych (m. in. danych z innych psałterzy pochodzących z tego samego okresu i kręgu językowo-kulturowego). Projekt prowadzony jest we współpracy z Biblioteką im. C. K. Norwida w Elblągu oraz ze specjalistami z Pracowni Konserwacji Działu Zbiorów Zabytkowych Biblioteki Elbląskiej, Katedry Konserwacji i Restauracji Papieru i Skóry, Katedry Technologii i Technik Sztuk Plastycznych Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Uniwersytetu Warszawskiego, konsorcjum ERIHS-pl oraz Centre for the Study of Manuscript Cultures Uniwersytetu w Hamburgu.

Wyniki dotychczasowych badań zostały przedstawione w poniższych publikacjach:

1. Monika Opalińska, Paulina Pludra-Żuk, Ewa Chlebus,’The Eleventh-Century ‘N’ Psalter from England: New Pieces of the Puzzle’, The Review of English Studies, Volume 74, Issue 314, April 2023, Pages 203–221, https://doi.org/10.1093/res/hgac081.

2. Monika Opalińska, ‘Samuel Meienreis and His Books From Leiden: Tracing the Provenance of the N-Psalter Fragments’, Annals of Arts, Vol. 72 No. 5, 2024, Modern Languages: Special Issue PSALMICA 1, Pages 133-160, https://doi.org/10.18290/rh24725.7s.

3. Monika Opalińska, ‘Tropem XI-wiecznego psałterza: fragmenty angielskiego rękopisu w księgozbiorze elbląskiego erudyty’, w: Monika Jakubek-Raczkowska i Marta Czyżak (wyd.), Codices et Fragmenta. Średniowieczny kodeks rękopiśmienny w aspekcie historycznego trwania. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, str. 117-130.

Zob. także Fragments of a medieval psalter in Elbląg and Alkmaar

Kierownik projektu: Monika Opalińska

Opieka konserwatorska: Dorota Jutrzenka-Supryn

Członkowie zespołu: Barbara Wagner, Piotr Targowski, Paulina Pludra-Żuk, Ewa Chlebus, Grażyna Żukowska, Magdalena Kowalska, Jakub Karasiński